Prawne aspekty poronienia
Rodzice dzieci zmarłych w wyniku poronienia mają również prawo do pogrzebu swoich dzieci. W tym celu ZOZ musi wydać im zwłoki, a także dokument o nazwie karta zgonu. Do końca 2006 roku kwestia pogrzebów była unormowana w sposób niejasny. Od 2007 roku obowiązują znowelizowane rozporządzenia, których treść nie budzi już wątpliwości. I tak, Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania w § 1 ust. 2 pkt. 2 przesądza, że kartę zgonu należy wydać dla „dzieci martwo narodzonych, bez względu na czas trwania ciąży, na wniosek osób uprawnionych do pochowania”. Podobnie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 roku w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi definiuje w § 2 zwłoki jako „ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych bez względu na czas trwania ciąży”.
Podkreślić należy, że prawo do pogrzebu nie jest jednoczesnym obowiązkiem. Osoby, które nie życzą sobie pogrzebu mają pełne prawo pozostawić zwłoki w szpitalu, a obowiązek pochówku spada zgodnie z art. 10 ust. 3 Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 roku o cmentarzach i chowaniu zmarłych – na gminę.
System opieki socjalnej w RP przewiduje dwa rodzaje świadczeń, do których można nabyć prawo w konsekwencji poronienia – zasiłek macierzyński i zasiłek pogrzebowy. W wypadku urodzenia martwego, zgodnie z treścią art. 1801 Kodeksu pracy pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie. Podobnie jak w przypadku przepisów o rejestracji, ustawa nie definiuje tu ani pojęcia dziecka, ani urodzenia martwego. Powielając rozumowanie opisane wyżej, trzeba zatem przyjąć, że wolą prawodawcy było przyznanie uprawnienia do urlopu również kobietom, które straciły dziecko w wypadku poronienia, niezależnie od czasu trwania ciąży.
Niezwykle istotne jest, że z przyczyn proceduralnych realizacja uprawnienia do urlopu macierzyńskiego uwarunkowana jest rejestracją dziecka. W braku aktu urodzenia urlop nie zostanie przyznany. Konsekwencją odmowy wydania pisemnego zgłoszenia urodzenia dziecka jest zatem nie tylko naruszenie prawa do rejestracji, ale i pracowniczych uprawnień związanych z rodzicielstwem. Istotnym obowiązkiem ZOZ jest także wydanie zaświadczenia o dacie poronienia, które posłuży do obliczenia okresu urlopu. W czasie urlopu matka otrzymuje zasiłek macierzyński w normalnej wysokości.
Drugie ze świadczeń to zasiłek pogrzebowy. Konsekwencją przyjęcia, że poronienie jest rodzajem zgonu, będzie uprawnienie osoby pokrywającej koszty pogrzebu zmarłego do otrzymania zasiłku pogrzebowego. Zgodnie z art. 77 ust. 1 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w wypadku śmierci dzieci prawo do zasiłku warunkowane jest jedną tylko przesłanką. Zmarłe dziecko musi być członkiem rodziny osoby ubezpieczonej, osoby pobierającej rentę lub emeryturę, albo osoby która spełnia warunki do ich uzyskania i pobierania. W wypadku gdy rodzice, względnie inne uprawnione osoby bliskie nie zdecydują się na pochowanie dziecka zamarłego w wyniku poronienia, obowiązek ten spadnie – jak już zauważono – na gminę. W takim wypadku zasiłek pogrzebowy będzie należny temu podmiotowi, który faktycznie poniósł koszty, a nie rodzinie.
Nie należy się natomiast rodzicom po poronieniu jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka, czyli tzw. becikowe. Świadczenie to z samej swojej natury przewidziane jest dla rodziców lub opiekunów dziecka żywego.